Elementler ve Sembolleri

ÜNİTE 4: MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ

A-ELEMENTLER VE SEMBOLLERİ :

1-Elementler :

Aynı cins atomlardan oluşan, fiziksel ya da kimyasal yollarla kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamayan saf maddelere element denir.

Bir elementi oluşturan bütün atomların büyüklükleri ve atomların arasındaki uzaklık aynıdır. Fakat bir elementin atomları ile başka bir elementin atomlarının büyüklükleri ve atomların arasındaki uzaklıkları farklıdır. Aynı elementten yapılan farklı maddeler de aynı cins atomlardan oluşurlar.

Elementi oluşturan atomların birbirine olan uzaklığı elementin katı, sıvı ve gaz haline göre değişebilir.

Canlı ve cansız varlıkların tamamı elementlerden oluşurlar.

2-Elementlerin Özellikleri :

1-En küçük yapı birimleri atomlardır.

2-Aynı cins atomlardan oluşurlar.

3-Kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamazlar.

4-Saf maddelerdir.

5- Sembollerle gösterilirler.

3-Element Çeşitleri :

a) Atomik Yapıdaki Elementler :

Bazı elementleri oluşturan aynı cins atomlar doğada tek başlarına bulunurlar. Böyle atomlara sahip elementlere atomik yapılı elementler denir. Atomik yapılı elementlerin en küçük taneciği atomlardır.

Örnek:Demir, bakır, alüminyum, çinko, kurşun, altın gibi elementler atomik

yapılıdır.

bMoleküler Yapıdaki Elementler :

Bazı elementleri oluşturan aynı cins atomlar doğada ikili (veya daha fazla sayıda atomdan oluşan karmaşık yapılı) gruplar halinde bulunurlar. Böyle atomlara sahip elementlere moleküler yapılı elementler denir. Moleküler yapılı elementlerin en küçük taneciği moleküllerdir.

Örnek: Hidrojen, oksijen, iyot, karbon, fosfor, kükürt, azot…

Hidrojen Atomu

Hidrojen Molekülü

Hidrojen Elementi

Oksijen Atomu

Oksijen Molekülü

Oksijen Elementi

4-Elementlerin Sembolleri :

Günümüzde bilinen 118 element vardır. Bu elementlerin 92 tanesi doğada bulunurken geri kalanı da laboratuarlarda elde edilen yapay elementlerdir.

Elementler sembollerle gösterilir ve her elementin kendine özgü sembolü vardır. Element sembolü yazılırken;

•Sembol tek harfli ise büyük harfle yazılır.

•Sembol iki veya üç harfli ise ilk harf daima büyük, diğer harfler küçük yazılır. (Sembollerin iki veya üç harften oluşmasının nedeni, bazı elementlerin baş harflerinin aynı olmasıdır).

Elementlerin sembollerle gösterilmesinin nedeni, bütün Dünya’da ortak bir bilim dili oluşturmak, bilimsel iletişimi ve yazımlarını kolaylaştırmaktır. Elementlerin bütün Dünya’da kullanılan sembolleri aynı olmasına rağmen isimleri dillere göre farklıdır. (Türkçe, Rusça, Çince, Japonca da element isimleri farklı olmasına rağmen sembolleri aynıdır).

Elementler ilk bulunduklarında bir kısmına elementlerin özelliklerini belirten bir isim (hidrojene Latincede su üreten anlamına gelen hydro–genes, oksijene Latincede asit yapan anlamına gelen oxygenium, fosfora Latincede ışık veren phosphorus), bir kısmına elementi bulan bilim adamının ismi (Albert Einstein–Aynştaynyum–Es, Gregor Mendel–Mendelevyum–Md, Rutherford–Rutherfordiyum–Rf, Andre Marie Curi– Küriyum–Cm), bir kısmına gezegen ve yıldızların isimleri (Neptün–Neptünyum–Np, Plüton–Plütunyum–Pu, Uranüs–Uranyum–U), bir kısmına da çeşitli kıta, şehir ve ülke isimleri (Avrupa–Europyum–Eu, Amerika–Amerikyum–Am, Kaliforniya–Kaliforniyum–Cf, Fransa– Fransiyum–Fr) verilmiştir.

Elementlerin sembolleri belirlenirken, elementlerin Latince isimlerinin ilk veya ilk iki (üç) harfi kullanılmıştır.

No	Elementin Adı		Sembolü	No	Elementin Adı		Sembolü
1-	Hidrojen	→	H	26-	Demir	→	Fe
2-	Helyum	→	He	28-	Nikel	→	Ni
3-	Lityum	→	Li	29-	Bakır	→	Cu
4-	Berilyum	→	Be	30-	Çinko	→	Zn
5-	Bor	→	B	47-	Gümüş	→	Ag
6-	Karbon	→	C	50-	Kalay	→	Sn
7-	Azot	→	N	53-	İyot	→	I
8-	Oksijen	→	O	79-	Altın	→	Au
9-	Flor	→	F	80-	Cıva	→	Hg
10-	Neon	→	Ne	82-	Kurşun	→	Pb
11-	Sodyum	→	Na
12-	Magnezyum	→	Mg	24-	Krom	→	Cr
13-	Alüminyum	→	Al	35-	Brom	→	Br
14-	Silisyum	→	Si	36-	Kripton	→	Kr
15-	Fosfor	→	P	54-	Ksenon	→	Xe
16-	Kükürt	→	S	56-	Baryum	→	Ba
17-	Klor	→	Cl	78-	Platin	→	Pt
18-	Argon	→	Ar	86-	Radon	→	Rn
19-	Potasyum	→	K	88-	Radyum	→	Ra
20-	Kalsiyum	→	Ca	92-	Uranyum	→	U
				90-	Toryum	→	Th
				118-	Ununoktiyum	→	Uuo

5-Sembol ve Formülün Kullanılması :

Elementler, atomik ve moleküler yapılı elementler olarak iki grupta incelenir. Atomik yapılı elementlerin en küçük yapı birimi atom, moleküler yapılı elementlerin de en küçük yapı birimi moleküldür.

Elementler sembollerle gösterilir. Elementin sembolüne bakıldığında o elementin atomik yapılı mı yoksa moleküler yapılı mı olduğu anlaşılamaz. Bu nedenle moleküler yapılı elementleri oluşturan moleküllerin kaç tane atomdan oluştuğunun belirtilmesi için bu elementler formüllerle gösterilirler.

Bileşiklerin en küçük yapı birimi moleküllerdir. Bileşiği oluşturan moleküllerde hangi atomdan ve kaç tane bulunduğunun belirtilmesi için bileşikler formüllerle gösterilir.

Sembolle gösterimde tek bir atom, formülle gösterimde en az iki atomun bulunması gerekir.

ÖRNEKLER :

1-Aşağıdaki elementlerden sembol ve formülle gösterilenleri belirleyin.

Elementin Adı Sembolü Formülü

Oksijen Elementi O O₂

Hidrojen Elementi H H₂

İyot Elementi I I₂

Demir Elementi Fe –

Kalsiyum Elementi Ca –

No	Elementin		Sembolü	No	Elementin		Sembolü
No	Türkçe Adı	Latince Adı	Sembolü	No	Türkçe Adı	Latince Adı	Sembolü
1-	Hidrojen	Hydro–genes	H	26-	Demir	Ferrum	Fe
2-	Helyum	Helios	He	28-	Nikel	Niccolum	Ni
3-	Lityum	Lithium	Li	29-	Bakır	Cuprum	Cu
4-	Berilyum	Berylium	Be	30-	Çinko	Zincum	Zn
5-	Bor	Borium	B	47-	Gümüş	Argentum	Ag
6-	Karbon	Carboneum	C	50-	Kalay	Stannum	Sn
7-	Azot	Nitrogenium	N	53-	İyot	Iodium	I
8-	Oksijen	Oxygenium	O	79-	Altın	Aurum	Au
9-	Flor	Fluorum	F	80-	Cıva	Hydrogyrum	Hg
10-	Neon	Neon	Ne	82-	Kurşun	Plumbum	Pb
11-	Sodyum	Natrium	Na
12-	Magnezyum	Magnesium	Mg
13-	Alüminyum	Aluminium	Al
14-	Silisyum	Silicium	Si
15-	Fosfor	Phosphorus	P
16-	Kükürt	Sulphurium	S
17-	Klor	Chlorium	Cl
18-	Argon	Argon	Ar
19-	Potasyum	Kalium	K
20-	Kalsiyum	Calcium	Ca